Phần mềm nghe lén điện thoại

Hiện trạng

Chỉ cần lên google và gõ: “phần mềm nghe lén”, có khoảng 4.450.000 kết quả, khoảng 600.000 kết quả vào tháng 6/2014, đây quả là một con số rất lớn và đang tăng rất nhanh. Ngoài những bài báo viết về hiện trạng điện thoại bị nghe lén còn có cả các trang web quảng cáo bày bán công khai loại phần mềm này.

Cuối tháng 6/2014, theo PC50 – Công an Hà Nội, đã có trên 14.000 điện thoại bị cài Ptracker, tên của một phần mềm nghe lén do Công ty Việt Hồng kinh doanh và thu lời 900 triệu đồng. Không phải là trường hợp duy nhất, giữa tháng 5 vừa qua, đoàn Thanh tra liên ngành cũng đã bắt giữ Lê Viết Tám (sinh năm 1973) vì hành vi giao dịch mua bán, cài đặt phần mềm giám sát điện thoại Mspy. Các đối tượng kể trên đã bị tạm giam và bị khởi tố theo luật Hình sự.

Bộ luật dân sự cấm các hành vi xâm phạm đời tư của người khác, bao gồm cả bí mật thư từ, liên lạc bằng điện thoại. Chỉ những cơ quan có thẩm quyền và được cho phép thu thập chứng cứ mới có quyền được điều tra theo phương pháp này.

Hơn nữa, trong những trường hợp nghiêm trọng, theo điều 125 bộ luật Hình sự, hành vi này có thể bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Đặc biệt, nếu bí mật liên quan đến tài sản của doanh nghiệp thì mức án tù tối đa có thể đến 20 năm.

Đây chỉ mới là con số nổi trên tảng băng chìm. Với việc các phần mềm nghe lén ngày càng phổ biến và được quảng cáo công khai như hiện nay thì không thể biết được có bao nhiêu điện thoại đã bị nghe lén, trừ khi thực hiện một cuộc thống kê chính thức.

Hiểm họa từ việc nghe lén

Phần mềm nghe lén sẽ có các chức năng sau:

• Xem được dữ liệu trong điện thoại như danh bạ, tin nhắn, video, thống kê lịch sử truy cập trang web, email, cuộc gọi, …

• Sử dụng các tính năng của điện thoại như: ghi âm xung quanh, nghe các cuộc gọi đi-đến, định vị trí hiện tại, …

• Các tính năng điều khiển: thông báo điện thoại khởi động lại, thông báo khi đổi sim, điều khiển bằng tin nhắn, …

Các thông tin này sẽ được phần mềm lưu lại và gửi lên máy chủ để máy chủ chuyển cho người theo dõi hoặc sẽ được gửi trực tiếp tới máy của người theo dõi.

Ta có thể thấy đây là một dạng phần mềm điều khiển điện thoại từ xa, nó có thể sử dụng gần như toàn bộ tính năng của điện thoại bị chiếm quyền. Tất cả các thông tin được lưu trữ cũng như các cuộc điện đàm và âm thanh xung quanh được ghi lại đều không còn là bí mật.

Người muốn theo dõi phải chi một giá không nhỏ, có thể dao động từ vài trăm tới vài triệu đồng, cũng có thể rơi vào trường hợp cho thuê tính tiền theo tháng. Như vậy, sẽ không có chuyện “vô tình xài thử” vì đã bỏ ra một khoản tiền không nhỏ để chấp nhận sử dụng thì chẳng có lí do nào để biện minh ngoài mục đích theo dõi.

Đối tượng sử dụng phần mềm này sẽ là người quen với người bị nghe lén, hoặc người quen và thuê một người khác thực hiện. Vì có hai lí do:

• Thứ nhất, dễ dàng tiếp cận điện thoại của người bị nghe lén (để cài phần mềm nghe lén).

• Thứ hai, có thể sử dụng các thông tin thu thập được từ việc nghe lén.

Mối hiểm họa có nghiêm trọng hay không bắt nguồn từ việc người nghe lén sẽ sử dụng các thông tin này như thế nào, là cha mẹ theo dõi con cái sẽ khác với đối thủ nghe lén doanh nghiệp kinh doanh. Dù bất kì lí do gì thì việc này cũng đã xâm phạm đời tư của nạn nhân.

Cách nhận biết và giải quyết

Các phần mềm nghe lén được cài đặt trực tiếp theo địa chỉ URL để có thể tránh các chương trình antivirus, và hoạt động theo chế độ chạy ẩn khiến cho chủ nhân điện thoại không dễ phát hiện. Nhưng chúng đều là “phần mềm”, vậy nên sẽ không thể tránh được những đặc điểm sau:

• Phần mềm chạy trên máy sẽ sử dụng nguồn từ pin điện thoại, xảy ra hiện tượng pin hao nhanh do phải chạy thêm một phần mềm ẩn.

• Phần mềm hoạt động sẽ chuyển dữ liệu cho người theo dõi khiến cho dung lượng cũng như giá cước 3G sẽ tăng đột biến đặc biệt khi phải truyền âm thanh, video.

• Phần mềm có thể chiếm quyền và bật tắt wifi, GPRS để tạo kết nối truyền dữ liệu, dấu hiệu nhận biết là các biểu tượng đó sẽ đột nhiên xuất hiện và biến mất mà không phải do tự kích hoạt.

• Nhận được các tin nhắn lạ có tác dụng điều khiển điện thoại.

• Có file khả nghi trong máy.

Việc giải quyết khá đơn giản, chỉ cần khôi phục cài đặt gốc là có thể xóa được các phần mềm nghe lén và việc này cũng xóa luôn các phần mềm khác đang có trong máy, cần phải sao lưu các dữ liệu quan trọng trước khi thực hiện.

Còn một trường hợp nếu chắc chắn bị nghe lén bằng điện thoại mà không thể tìm thấy một dấu hiệu nào về thay đổi pin, dung lượng hay phần mềm lạ trong máy. Rất có thể không phải phần mềm mà là “chip nghe lén”. Đây là một thiết bị có ít tính năng hơn nhưng sử dụng pin và đường truyền riêng nên dù có reset điện thoại thì vẫn hoạt động. Để khắc phục cần phải tháo máy kiểm tra.